Pomiar stężenia żelaza w surowicy krwi jest kluczowym badaniem służącym do oceny poziomu żelaza w organizmie, które jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania wielu procesów biologicznych. Żelazo (Fe) pełni istotną rolę w organizmie, wchodząc w skład hemoglobiny (67%), ferrytyny, hemosyderyny (30%), a także transferyny, mioglobiny, cytochromów i katalaz.
Znaczenie Pomiaru Żelaza
- Zawartość Żelaza w Organizmie:
- Hemoglobina: 67% żelaza w organizmie.
- Ferrytyna i hemosyderyna: 30% żelaza.
- Transferyna, mioglobina, cytochromy i katalazy: reszta.
- Czynniki Wpływające na Poziom Żelaza:
- Podaż żelaza z pokarmem.
- Wchłanianie w przewodzie pokarmowym.
- Utrata żelaza z przewodu pokarmowego, dróg rodnych lub moczowych.
- Rozmieszczenie żelaza w ustroju.
- Zmienność i Wpływ Stanu Zapalnego:
- Stężenie żelaza w surowicy może zmieniać się dobowo, nawet o 40%.
- Ostre stany zapalne mogą obniżać stężenie żelaza w osoczu, mimo prawidłowych rezerw.
- Pomiar stężenia żelaza w surowicy może nie odzwierciedlać rzeczywistego poziomu zapasów żelaza w organizmie.
- Różnice Wiekowe i Płciowe:
- Kobiety: Niższe średnie stężenie żelaza, zmienność w cyklu miesięcznym, spadek w drugiej połowie ciąży.
- Mężczyźni: Stężenie żelaza jest zazwyczaj wyższe.
- Dzieci: Wyższe stężenie zaraz po urodzeniu, potem spada i stabilizuje się w wieku 3-7 lat.
- Przyczyny Niedoboru i Nadmiaru Żelaza:
- Niedobór: Niedostateczna podaż (np. dieta uboga w żelazo), zaburzenia wchłaniania, intensywny wzrost, ciąża, krwawienia.
- Podwyższony poziom: Przedawkowanie preparatów żelaza, hemoliza wewnątrznaczyniowa, choroby wątroby, hemochromatoza wrodzona.
Pomiar stężenia żelaza w surowicy krwi pomaga w diagnostyce niedokrwistości oraz w monitorowaniu leczenia. Dzięki temu można skutecznie ocenić stan zapasów żelaza i dostosować odpowiednie leczenie.
